جعفر بن محمد ششمین امام مذهب شیعه اثنی عشری است.  مشهورترین لقب ایشان #صادق است.[1] حضرت امام صادق علیه السلام در بین امامان شیعه به شیخ الائمه معروف هستند. شیخ در لغت به معنای کسی است که دوران جوانی را سپری کرده و علائم پیری در او ظاهر شده باشد. عمر شریف حضرت طبق روایات معتبر 65 سال (83 - 148 هجری قمری) ذکر شده است.[2] آن حضرت در 31 سالگی و پس از شهادت امام محمد باقر علیه السلام امامت را بعهده گرفتند. طول دوران امامت ایشان 34 سال (114 – 148 هجری قمری) بوده است که از این حیث طولانی ترین دوره امامت را در میان ائمه معصومین علیهم السلام داشته اند.[3] مطابق روایات برای آن حضرت هفت پسر و سه دختر ذکر شده است.[4]
اختلاف و کشمکش بین امویان و عباسیان بر سر حکومت در دوران ایشان، در نهایت منجر به سرنگونی بنی امیه و انتقال خلافت به بنی عباس شد و از فشار بر اهل بیت علیهم السلام در این دوره کاسته شد. عدم نظارت حکام آن دوره، امکان فعالیت علمی گسترده را فراهم کرد.[5]  شور و نشاط علمی و فرهنگی جامعه اسلامی در دوران ایشان گسترش ویژه و بی نظیری پیدا کرده بود.  

امام صادق علیه السلام با درک درست شرایط زمانه خود، سیاست حرکت علمی و فرهنگی را در این دوران ترجیح داده و دعوت به خلافت از سوی ابومسلم خراسانی را نپذیرفتند[6]  و در قیام عموی خود زید (ع) نیز شرکت نکردند.[7] 

زیارت ائمه بقیع
صلوات بر امام صادق (ع) 

در واقع می توان گفت اولین دانشگاه جهان اسلام با بیش از 4000 دانشجو[8] در رشته های گوناگون توسط امام صادق علیه السلام در مدینه تاسیس شد که مبنای بسیاری از پیشرفت های علمی و نوآوری های مسلمانان در جهان شد. شاگردان بسیاری توسط آن حضرت در علوم مختلف دینی از جمله تفسیر، کلام، علم رجال و حدیث، فقه، شعر و ادب و علوم روز مانند طب، شیمی، فیزیک، نجوم، جغرافیا و فلسفه تربیت شدند که از جمله دانشمندان بزرگ عصر خود بودند. ابو حمزه ثمالی از عالمانی است که محضر امام را درک کرده است. همچنین جابر بن حیان پدر علم شیمی نیز از شاگردان مشهور ایشان بودند.[9] 

در میان امامان شیعه بیشترین حدیث از آن حضرت در اصول و فروع دین روایت شده است. شیعیان هرگاه در سخن پیامبر (ص) اختلاف نظر داشتند به کلام امام علی (ع) رجوع می کردند و هنگامی که در کلام امام علی (ع) اختلاف داشتند به سخن امام جعفر صادق (ع) مراجعه می کردند.[10] نقش آن حضرت در ترویج اسلام و مذهب شیعه تا حدی بود که مذهب شیعه را مذهب جعفری نامیده اند.[11] 

زیارت ائمه بقیع
صلوات بر امام صادق (ع) 

سرانجام منصور دوانیقی حاکم ظالم عباسی که تاب نفوذ و محبوبیت وافر امام صادق (ع) در میان مردم را نداشت، دستور به شهادت ایشان داد.[12] شهادت آن حضرت در 25 شوال سال 148 هجری قمری و به وسیله سمی که به آن حضرت خوراندند در شهر مدینه اتفاق افتاد.[13] مزار آن امام همام در قبرستان بقیع واقع شده است.
سالروز شهادت امام صادق علیه السلام با پیشنهاد آیت الله کاشانی در ایران برای اولین بار تعطیل رسمی اعلام شد.[14] 

درود و سلام خدا بر امام صادق علیه السلام و اجداد طاهرین ایشان