? چند راه حل اساسی برای افزایش قدرت تمرکز و توجه ذهنی
? بسیاری از برنامه‌های عبادی ما، برنامۀ قدرت‌یافتن در تفکر و تمرکز هستند
? کنترل ذهن در مسیر تقرب - فصل دوم (ج6)

? دو شاخصۀ مهم برای قدرت ذهن، عبارتند از: 1. اینکه انسان بتواند ذهن خود را بر موضوعی متمرکز نگه دارد. 2. اینکه وقتی چیزی توجهش را جلب کرد یا حواسش را پرت کرد، انسان بتواند ذهن خود را به موضوع دیگری، منصرف کند.

? چگونه می‌توانیم این قدرت را به‌دست بیاوریم؟ توجه‌کردن به موضوعات باعظمت مثل «یاد خدا» هنگام نماز یا در اذکار، دشوار است، اما می‌توانیم با تهیۀ یک برنامه، یک ساعتی را اختصاص بدهیم و دربارۀ امور خوبی مثل نعمت‌های خدا، مهربانی خدا یا هر اندیشه‌ای که به نفعمان است و برای‌مان لذت‌بخش است و خیال ما را تحریک می‌کند، بیندیشیم.

? این اندیشیدن را می‌توانیم با هر وسیله‌ای برای خودمان ایجاد کنیم؛ مثلاً با مطالعۀ کتاب‌های داستانی دربارۀ زندگی اولیاء خدا، یا کتاب‌های تاریخی یا متن ادعیه یا از همه اینها بالاتر، خواندن قرآن و تفکر در آن.

? برای افزایش قدرت تمرکز و توجهِ ذهنی، علامه طباطبائی و آیت‌الله بهجت، سفارش فرموده‌اند وقتی روی یک موضوعی توجه پیدا کردید، هر بار که حواس‌تان از آن موضوع پرت شد، دوباره حواس‌تان را برگردانید، اگر باز هم پرت شد، دوباره برگردانید و از این کار خسته نشوید، این مانند یک ورزش عضلانی-که باعث قوی‌شدن عضلات بدن می‌شود- باعث قدرت ذهنی در انسان می‌شود.

? یک راه حل دیگر برای افزایش قدرت تمرکز، بهره‌گیری از «مجالس ذکر» است. مجلس ذکر جایی است که همه‌ به یک موضوع می‌اندیشند و این برای تمرکز، به ما کمک می‌کند. بسیاری از برنامه‌های عبادی ما در واقع برنامۀ قدرت یافتن در تفکر و تمرکز و توجه است.

? یک راه خوب دیگر، اندیشیدن در مقام محاسبۀ نفس است. ما می‌توانیم با برنامه‌ای مثل محاسبه نفس که هر روز باید انجام بدهیم خود را به توجه‌دادن سرِ یک موضوع، عادت بدهیم. این توجه دادن بدون ابزار و عامل بیرونی و با ارادۀ شخصی، کار بسیار مفیدی است.

? استمرار در هر برنامه‌ای- به‌ویژه در برنامه‌های ذهنی و فکری- از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این استمرار به‌حدی اهمیت دارد که فرموده‌اند: هر برنامه‌ای برای خودتان تنظیم کردید، اگر هم نتوانستید سر وقتش انجام بدهید قضایش را بجا آورید. (اصول‌سته‌عشر/ 237)
? علیرضا پناهیان
? حسینیه حق‌شناس - 98.3.11